Janina Witczak (1903-1984)

Janina Witczak urodziła się 3 kwietnia 1903 roku w Końskich. Była córką Szymona i Anastazji Stachurko. Pochodziła z rodziny kolejarskiej. Okres I wojny światowej spędziła z rodzicami w Rosji. Po powrocie do wolnej Polski uczęszczała do Gimnazjum Żeńskiego Cecylii Juszczakiewicz w Końskich.

Trudne warunki materialne zmusiły ja do podjęcia w 1922 roku pracy jako nauczycielka w Łoszycy , powiat prużański na Polesiu. W Brześciu i w Prużanie uczęszczała na kursy dokształceniowe dla czynnych nauczycieli. W roku 1924 wyszła za mąż za porucznika rezerwy Stefana Józefa Witczaka, który zaginął po zajęciu Polesia przez wojska radzieckie w 1939 roku. Wraz z córka przeniosła się do powiatu kobryńskiego. Podjęła pracę w szkole podstawowej w Rzeczycy, a rok później została kierownikiem 3 klasowej szkoły białoruskiej w Bieriozie. Podczas okupacji niemieckiej współpracowała z oddziałami partyzanckimi oraz zajmowała się tajnym nauczaniem polskich dzieci w Szemiotówce. Później, po wycofaniu się z tych terenów Niemców otrzymała pracę w kolejnej szkole białoruskiej. Po wyzwoleniu wróciła na kielecczyznę jako repatriantka. Od 1 września 1945, aż do 1968 roku pracowała w Szkole Podstawowej w Rogowie koło Końskich organizując jednocześnie kursy dla analfabetów i uzupełniając wykształcenie w Studium Nauczycielskim w Milanówku ze specjalnością języka rosyjskiego. 


Od chwili przejścia na emeryturę cały swój wolny czas poświęcała pracy społecznej. W dniu 15 czerwca 1970 wstąpiła do Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Została jednym z najaktywniejszych członków działającej przy Oddziale PTTK w Końskich Komisji Opieki nad Zabytkami. Od 1977 roku pełniła funkcję protokolanta i sekretarza tej komisji. Prowadziła też jej kronikę. Sporządzone notatki i zapisy stanowią dziś bogate źródło wiedzy o obiektach zabytkowych i wydarzeniach historycznych konecczyzny. Posiadała uprawnienia Społecznego Opiekuna Zabytków. Swoja opieką obejmowała zabytkowy mostek w zespole pałacowym Małachowskich oraz mogiły powstańców z 1863 roku na cmentarzu parafialnym w Końskich. Organizowała i uczestniczyła w wielu sympozjach naukowych o tematyce ochrony zabytków. Podczas programowych spotkań Komisji prowadziła odczyty i prelekcje historyczne. Przy każdej nadarzającej się okazji poszukiwała ciekawostek dotyczących dziejów Ziemi Koneckiej. Przyczyniła się do powstania, istniejącej przy PTTK Końskie w latach 1978-1987 Izby Pamięci Z wielkim zapałem poszukiwała pamiątek przeszłości. Jeździła po okolicznych wioskach gromadząc eksponaty do mającego powstać w przyszłości muzeum regionalnego. Od 1978 roku była członkiem Straży Ochrony Przyrody. Tuż przed śmiercią wyjechała z Końskich do Torunia.

Za zaangażowanie w działalność społeczną na rzecz ochrony dóbr kultury była nagradzana przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach. W roku 1979 została wyróżniona przez Ministra Kultury i Sztuki złotą Odznakę Za Opiekę nad Zabytkami. Posiadała wiele dyplomów i podziękowań od Zarządu Głównego PTTK w Warszawie i Zarządu Okręgu PTTK w Kielcach.

Zmarła 27 grudnia 1984 roku w Toruniu i tam spoczywa na Centralnym Cmentarzu Komunalnym przy ul. Grudziądzkiej.

Biogram Janiny Witczak został opracowany na podstawie własnoręcznie sporządzonego przez nią życiorysu oraz w oparciu o informacje zawarte w protokołach i kronikach Komisji Opieki nad Zabytkami przy Zarządzie Oddziału PTTK w Końskich oraz na podstawie relacji córki Marzeny Zgierun z Torunia (w zbiorach autora i PTTK Końskie). 


Opracował : Wojciech Pasek.