Franciszek Nogański ( 1922-1993 )

Franciszek Nogański urodził się 24 stycznia 1922 roku we wsi Lusztyk k. Borkowic w byłym powiecie koneckim. Pochodził z rodziny chłopskiej. Był synem Franciszka i Heleny z domu Fidos. Do chwili zmiany nazwiska w czerwcu 1976 roku znany jako Franciszek Noga. Szkołę powszechną ukończył w Borkowicach.

W 1938 roku podjął naukę w Gimnazjum i Liceum im. Św. Stanisława Kostki w Końskich, lecz przerwał ją na skutek wojny i ciężkich warunków materialnych rodziców. W latach okupacji, które spędził w rodzinnej wsi przynależał do Armii Krajowej, wykonując zadania łącznika i pełniąc służby wartownicze. W dniu 15 grudnia 1945 roku został powołany do wojska. W latach 1946-48 swoją służę odbywał w oficerskiej szkole KBW w Legnicy. Uczęszczał równocześnie do liceum ogólnokształcącego w którym uzyskał świadectwo dojrzałości. 

Po ukończeniu nauki został skierowany do swojej pierwszej pracy w Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” - Komendzie Powiatowej w Końskich. W połowie lat pięćdziesiątych znalazł zatrudnienie w Powiatowej Radzie Narodowej na stanowisku kierownika Wydziału Kultury i Sztuki, a następnie kierownika Powiatowego Domu Kultury. W międzyczasie dokształcał się otrzymując w 1962 roku dyplom ukończenia studiów wyższych. Kolejne kierownicze stanowiska objął w Biurze Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Kinie „Pegaz”, skąd w 1982 roku odszedł na emeryturę. 

Należał do najbardziej zasłużonych działaczy kultury na Ziemi Koneckiej. Swoją opieką obejmował zespoły folklorystyczne i twórców ludowych, wykonujących zawody odchodzące w zapomnienie. W dniu 21 lutego 1959 roku wstąpił do Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego. Gromadził eksponaty do Izby Pamięci funkcjonującej przy koneckim oddziale PTTK. Przeprowadzał wiele odczytów i prelekcji o tematyce krajoznawczej oraz z dziedziny opieki nad zabytkami i ochrony przyrody. Jego staraniem na początku 1970 roku wyremontowano najwartościowsze zabytki architektoniczne koneckiego zespołu pałacowego – świątynię grecką i oranżerię egipską. Posiadał uprawnienia organizatora turystyki. W latach 1970-72 pełnił funkcję prezesa Zarządu Oddziału PTTK w Końskich. Był społecznikiem. Między innymi : radnym Powiatowej Rady Narodowej, radnym Gminnej Rady Narodowej, wiceprezesem Zarządu Powiatowego TWP, sekretarzem Zarządu Powiatowego TKKS, prezesem zarządu Powiatowego TPD.

Za zasługi w pracy zawodowej i działalności społecznej był wielokrotnie wyróżniany. Posiadał wysokie odznaczenia państwowe, resortowe i organizacyjne, m.in. : Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1979), Złoty Krzyż Zasługi (1968), Srebrny Krzyż Zasługi (1956), Odznakę Zasłużony Działacz Kultury”(1967), Odznakę Za Zasługi dla Kielecczyzny (1980), Odznakę 1000-lecia Państwa Polskiego (1969), złotą Odznakę TKKS (1970), złotą Odznakę Zasłużony Działacz TPD (1972), srebrną Odznakę Honorową Zasłużony Popularyzator TWP, srebrną Odznakę Honorową PTTK (1972), Odznaką 25 lat w PTTK ( 1992). Zmarł w dniu 12 stycznia 1993 roku w Końskich i tam został pochowany.

Biogram Franciszka Nogańskiego został opracowany na podstawie protokołów Zarządu : komisji Oddziału PTTK w Końskich oraz kronik i ksiąg ewidencyjnych członków PTTK znajdujących się w jego zbiorach, a także na podstawie relacji ustnych i dokumentów udostępnionych w miesiącu grudniu 2007 roku przez córkę Irenę Rusin (w zbiorach autora). 


Opracował : Wojciech Pasek.